Typisch Deens

Met ons gezin maakten voor de eerste keer een grote reis samen! Een roadtrip naar Denemarken. Een land waar we eigenlijk niet veel over wisten. Behalve dan dat het Noordelijk ligt (ideaal als de hitte hier toeslaat). Dat het niet te ver is met de auto (niet onbelangrijk). En dat het dé thuisplaats is van Lego. (Hoe zouden we dat kunnen vergeten met een zoon in huis?). Maar hoe is het er dan, in Denemarken? Hoe ziet het eruit? Wat is ’typisch Deens’? 

Dag water,

wonderlijk water dat ons ten allen tijde omringt. In landsdelen die steeds weer omgeven zijn door water. Over bruggen die ons over de zee voeren. Langs uitzichten die betoverend zijn, en de zee, vaak vrij stil, doen opdoemen. Geen grote golven, niet teveel drukdoenerij. Net als de Denen zelf. Heel naturel. Heel rustig. 

Omringd te worden door water… om in pootje te baden, in te zwemmen, op te varen, ja zelfs over te rijden. Het heeft iets unieks. Iets dat je als vanzelf kalmeert. Iets dat elke keer weer voelt als een beetje voelt als thuiskomen. Ah! De zee… 

 

Dag gezelligheid,

“Hygge”, noemen ze dat in het Deens. Al dekt het méér dan de lading gezelligheid. Het lijkt wel een kunst, dat de plekken zo ingericht zijn dat je je als vanzelf thuis voelt. Veel hout. Veel licht en ruimte. Kussens, vachtjes, plofzetels, openheid.

Toen we het eerste vakantiehuisje binnen trippelden, dansten we als een kind op Sinterklaasmorgen! Hoe “hyggelig” kon het zijn! Ah, je al van bij de eerste stap zo thuisvoelen. Heerlijk is het. En Denen zijn er geweldig in.

Een portie Hygge nemen we graag mee naar huis. De kunst om van elke plek een thuis te maken. Een plek waar het goed is, die geborgenheid ademt. 

 

Dag sorteerbakken,

Ja, de Denen zijn er goed in. Er wordt serieus gesorteerd, en in het eerste vakantiehuisje is het een hele kunst om uit te zoeken wat in welke zak moet en wat niet. Overal staan sorteerbakken in het straatbeeld, en tussen de vakantiewoningen kan je je gescheiden afval netjes kwijt. Hard plastic bij hard plastic. Karton en papier bij elkaar. Groente en tuinafval. Restafval. Glas. Blik. Wat fijn dat de zorg om het milieu zo ingebakken zit. Als een vanzelfsprekendheid. 

Toen we in een andere plek alles in één zak moesten doen, maakten we al gauw zelf een onderverdeling. Dat kon toch niet, al was het maar voor even. Een goed voorbeeld, strekt tot navolging. Goed bezig, Denen!

Dag rust,

Oh, hoe ademt alles hier rust. Uren rijden en amper iemand tegenkomen. Uitgestrekte velden en bossen. Kunnen kijken zover het oog reikt. 

Geen toeristisch uitgebuit. Geen “eruit halen wat erin zit”. Maar de dingen puur laten. Zoals ze zijn. Geen eetkraampjes en schreeuwerige reclame. Geen luidsprekers en neergepote gedrochten. Gewoon de natuur natuur laten zijn. 

Wat een verademing! 

Gewoon mee mogen zijn. De lucht. Het land. Het water. De planten. 

En wij mensen niet verpletterend er bovenop, maar er zacht mee tussenin…

Dag kaneelbroodjes,

We konden niet aan je ontsnappen. Echt “hygge”, echt Deens. Overal lachten de kaneelbroodjes ons toe. Soms als parelsuikerige spiralen. Soms als een baksteen op de maag. En soms als gecamoufleerde koffiekoeken. 

We hebben vooral zelf eten gemaakt ginder. Maar de kaneelbroodjes, dat was onze bescheiden proeverij van de Deense keuken. Tussen de muesli, het fruit, de yoghurt… Een hap geurige gezelligheid. Een beetje Kerstmis in de zomer.  Mmmm…

Dag lego,

Dag uithangbord van Denemarken. Wat is het heerlijk, de manier waarop zo’n kleine kleurige blokjes jong en oud blijven uitdagen om creatief te zijn! Steeds weer wat nieuws te bedenken. Steeds iets anders te bouwen met hetzelfde. Het kind in ons te kietelen, zoals ik hier al  schreef. 

Lego is niet alleen prachtig speelgoed. Het is een manier van aandacht hebben voor een “open einde”, voor het stimuleren van creativiteit, en voor kinderen als gelijkwaardige personen. Op zovele plaatsen in Denemarken stonden speel-elementen opgesteld. Telkens weer wat anders, in de publieke ruimte. Geen wipkip in een aparte speeltuin. Maar het “Leg godt”, “Speel leuk, speel goed”, hier en nu, ook midden in de stad.!

Dag venster,

Zo een tijdje ergens anders heen gaan, is een uniek venster op een andere manier van leven. We zien prachtige dingen, zoals de rust, het water, de toegankelijkheid, het vertrouwen en aandacht voor het klimaat als iets vanzelfsprekend. Maar we merken ook de keerzijde. De hoge prijzen, hoge belastingen voor wie hier leeft. We schrikken van hoe weinig vakantie ze hier hebben. Zoveel moois! Maar zo weinig tijd om ervan te genieten…

Vensters zetten onze blik open. En soms werken ze elders, anders. Een raam kan toch maar open en toe, dacht ik voorheen. Of een stukje opgeklapt. Maar kijk, hier hebben ze een ingenieus ander systeem om open te staan, en tegelijk veilig toe. Om lucht binnen te laten, en tegelijk inbrekers tegen te houden. (hoewel het me niet echt waterdicht lijkt). Fascinerend alleszins, met hendeltjes en klepsystemen. Het duurt even, maar dan kunnen we het: een Deens raam open en toe en… op alle mogelijke tussenstanden zetten. 

Dag Deense groenten,

Alsof we het konden vergeten. Dat we niet zomaar komkommer tegen een Deense komkommer mogen zeggen. Of tomaat tegen een Deense tomaat. Trots lagen de groentjes verpakt in vlaggetjes (de alomtegenwoordige Deense vlaggetjes), blinkend en blozend van “kijk eens, wij zijn lokaal, wij smaken heerlijk en euh… wij zijn DEENS! Jaja, Deens!” Ook de broccolli in een plastic met wel tientallen vlaggetjes, de appels, de peren, zelfs op de honing en de havermout stond het. Allemaal Deens. Wat leuk dat jullie zo duidelijk tonen waar jullie vandaan komen. Hier bij ons zou het er met vlaggetjes heel wat minder lokaal uitzien denk ik. Tenzij dan het witloof of de aardbeien. Die durven nog een beetje Belgisch te zijn. Maar de boontjes uit Kenia? Of de granaatappel uit Libanon?

We kunnen nog wat leren van jullie liefde voor lokaal en duurzaam. En van de heerlijkste vorm van nationalisme: die op groentjes!

Dag “shelters”,

Schuilplekken, zomaar, voor wie zin heeft om hier te komen kamperen. Een picknicktafel. Een vuilbak. Een plek om vuur te maken. En ja, een schuilplek voor wie wil. Niet alleen even, voor als het regent. Maar om te komen slapen. Zoals het blijkbaar gebruikelijk is onder Denen: lekker buiten!

We schrokken toen we in Kopenhagen onze buurman hoorde snurken. Hij sliep ’s nachts op de bank in z’n tuin. Waarom in een bed als je onder de sterrenhemel kan slapen?

Ik wikkel me nog eens in m’n donsdeken. Want een Deense zomer noemen wij hier “best frisjes”. Hoe idyllisch  het ook klinkt, de tuinbank is niet aan mij besteed. Maar die sterrenhemel?

Dag schip in de kerk,

Het was even raar opkijken. Zoals je daar hing, middenin een oud kerkje. Aan een touwtje. Ja, een schip. Maar anderzijds… In een kerk op een eiland, met overal water en boten? Geen wonder dat wat leeft bij mensen, binnenkomt… Dat er gebeden wordt voor wie op zee is. En dat wat mensen bezig houdt, gesymboliseerd wordt in de kerk.

Als we die logica doortrekken, wat zou er dan bij ons in de kerken hangen?

Dag soberheid,

Bij ons zijn flesjes shampoo een explosie van kleur én reclame: met foto’s van dames met glanzende, zwierige haren, verwijzingen naar jojoba-olie, de zachtheid van amandelmelk of de wellness van aloë Vera, met extra herstellende krachten, voeding waarvan je niet wist dat je het nodig had, kleur beschermend… Alles om je het flesje te doen kopen.

Maar hier is het zo sober. Opvallend sober. Vijftig tinten wit. Bij de wasproducten is het net zo. Heel eenvoudig, rechttoe rechtaan. Was het toeval? Is het een bewuste strategie? De keuze, niet voor het “verleiden” met de verpakking, maar voor het gewoon informeren? De keuze voor soberheid…

Dag eenvoud,

Een wasje doen onderweg. Niet dat ik zo hou van wasjes doen. Maar het ophangen aan de draad buiten, het ergens laten flapperen in de Deense buitenlucht: het heeft iets. Het heeft iets eenvoudig, het leven hier. Het is simpel. Een appeltje mag je van de boom plukken. Slapen kan je binnen of buiten. Je hebt de zee, de natuur, en meer heb je niet nodig. En wat je met een eenvoudig touw en een wasknijper kan doen, lees je hier. Onze maaltijden worden simpeler. Ons ritme is simpel. Met de was die buiten wappert, en de gieter om de tomaatjes water te geven, wandelden we op blote voeten door de dagen. De eenvoud hier, doet deugd.