ZINgen
Het woordje “zin”, zit in zingen. Ik merkte het niet eerder, maar het klopt wel helemaal. Want ja, ik heb veel zin, als in “goesting” in zingen… vooral dan als we samen kunnen zingen. Maar meer nog, mag ik zin ontdekken, beleven, voelen doorheen het samen zingen!
Zingen op je eentje kan mooi zijn. Onder de douche. Een gebed. Luid meezingen in de auto met een nummer waar je van houdt. Het is de remmen (niet letterlijk) loslaten. Het is vrijheid en onvermoede kracht laten stromen. Het kan breekbaar zijn, en krachtig. Gebroken, en verstild. Vol verlangen, en vol liefde. Vol verdriet ook. Oh, zingen kan zo zalig zijn! Maar zingen samen, dat is pas zingen voor mij. Verschillende stemmen in en over elkaar horen schuiven. Warme rijke harmonieën. In polyfonie, de noten naar elkaar ‘passen’, en horen hoe alles in elkaar schuift. Hoe de één de ander nodig heeft. Genieten van de lage warme bassen, van de zingende tenoren, van de alten die met het volle klank warmte brengen, van de puurheid in de sopraanlijn. Het is mogen ervaren: samen zijn we meer.
We bereiden een concertje voor in de kathedraal, met een groepje muzikale vrienden (hier kan je er meer over lezen) Geen “kijk naar ons hier staan zingen” soort concert. Maar eentje waarvan we hopen dat God een beetje door de muziek heen mag klinken… en mensen mag raken. Oh, en wat een “voorpret”… zelfs nog voor we één noot gezongen hebben! Het uitzoeken van de liederen, het zien oprijzen van de inhoudelijke bewegingen (verlangen, liefde en zegen), het kiezen voor wat harmonisch en betekenisvol is, het verwijlen bij en vertalen van de teksten, het opnieuw en opnieuw beluisteren van de liederen die we zouden zingen, het groeiend enthousiasme, het elkaar alvast virtueel aan elkaar voorstellen, de voorpret eindelijk eens te horen hoe het gaat samen klinken…
Er wordt hier thuis al weken stevig geoefend in een soort gekke karaoke. Terwijl ik kook, zing ik mee met youtube in de oortjes. Achter het scherm van de computer, zing ik mee met de partituur in de hand. En als m’n zoon me bezig hoort in de slaapkamer (en het niet zo op heeft met wat ie “operagekrijs” noemt), word ik “begeleid” op de blokfluit en toeter. Ik hoor vrienden die met turnende kleuters oefenen, met steeds hetzelfde liedje op “repeat” in de auto, of die zelf ontroerd zijn door het mogen doorvoelen van de woorden van de muziek… als een heel lijfelijke manier van bidden.
Volgens Augustinus is zingen twee keer bidden. En zo voelt het ook. Ik schreef er hier wat over. Met hits als “als ik aan je deur bel” of “vuurwerk” heb ik dat minder. Maar religieuze liederen, het soort met een tekst die naar het wezen gaat, daarbij is dat heel voelbaar. Ik herinner me dat al als kind… Er zijn liederen uit de eerste communievoorbereiding die ik nog steeds van buiten kan zingen. Die “verinnerlijkt” zijn. Er zijn liederen uit de tijd van het kinder – en jongerenkoor, die ook zodanig gezongen zijn en betekenis hadden en hebben, dat ze bijblijven. Eén van die liederen is “You are mine” van David Haas. Wat hebben we dat gezongen, op trouwfeesten, maar helaas ook op begrafenissen. De tekst is van Jesaja… en ongelofelijk mooi. Het schoot me te binnen, na het lied jaren niet meer gezongen te hebben, op een moeilijk moment in het ziekenhuis. Als een gebed, maar ééntje dat je niet vergeet omdat de woorden “ingeprint” zijn in klanken. “Do not be afraid, I am with you. I have called you each by name. Come and follow Me, I will bring you home. I love you and you are Mine.” Woorden recht naar het hart. Toen m’n zoon klein was en hij bang was om te slapen, zong ik dezelfde woorden… die voor hem zo ook betekenis kregen. Dat is het wonderlijke: een lied wordt een geschenk, een boodschap verpakt in klanken die bijblijven, die je kan doorgeven, en die je op verschillende momenten in je leven weer kan “uitpakken” en erbij kan verwijlen.
Zingen als twee keer bidden… dat ervaar ik ook zo tijdens het gemeenschappelijk gebed in Taizé. Het gebed IS zingen. Zingen IS bidden. De liederen zijn telkens zo eenvoudig, bezingen het wezen van het geloof, van God, en worden zo vaak al zingend herhaald dat je ze op den duur gaat geloven… dat ze deel worden van jezelf. Dat je in de meest uiteenlopende situaties ineens denkt “Jesus le Christ, lumière intérieure, ne laisse pas mes ténèbres me parler” of “Nada te turbe” of “Mon âme se repose en paix sur Dieu seul.” Bidden wordt zo eenvoudig als in en uitademen. En doe daar dan nog eens mooie harmonieën bij, en het is puur genieten.
“You are Mine”, gecomponeerd door David Haas, tekst gebaseerd op Psalm 46, Jesaja 43 en Johannes 14:27, uitgevoerd door Walkers to Heaven.
Voces 8 zingt hier het prachtige “Abendlied” van Joseph Rheinberger. Het “Abendlied ” bezingt het vers van Lc 24:29 dat de Emmaüsgangers aan Jezus zeggen: “Blijf bij ons, want het wordt al avond en de dag loopt ten einde”.
Na al het alleen inoefenen van de partituren thuis (of onder de kundige blokfluitbegeleiding van zoonlief), was het tijd om “in levende lijve” te repeteren. En dat was geweldig! Om te beginnen is er de vreugde om elkaar terug te ontmoeten. Een blij weerzien, of een aangename kennismaking. Alleszins, een hartelijk samenzijn. Met humor ook, tussen de muziektechnische afspraken door. En met dinosaurus koeken., want mijn zoon at steeds de koeken op die waren bestemd voor de koorleden.
Samen zingen is ook vriendschap voelen, en vreugde ervaren! Ik moest denken aan een verhaal van m’n ouders die vele jaren in een muzikaal ensemble hadden gezongen. Tijdens de repetities van een op muziek gezet stuk van het hooglied, beelden sommigen tot hilariteit van anderen, de tekst van de muziek uit. Toen de dag van de opvoering kwam, kregen de koorleden, terugdenkend aan die repetities, zodanig de slappe lach, dat het lied uiteindelijk moest worden voorgedragen. Gezongen kregen ze het niet meer.
Ter voorbereiding van ons concert, Anima Christi, zingen we onder andere “Abendlied” van Rheinberger, dat je hiernaast in de prachtige uitvoering van voces 8 kan horen. Een lied dat ons verlangen uitdrukt, net als de Emmaüsgangers, dat Jezus toch nog even hier blijft. (en dat mag zelfs meer dan “even” zijn). Het is eens wat anders dan een litanie van Latijnse bloemennamen die één van onze zangers eens moest zingen. Eén eenvoudige zin die naar het hart gaat. Een melodie, zonder disonanten en continue maatwisselingen. Een harmonie waar we in thuis komen, wanneer de stemmen, één na één, in en over en op en na en mét en door elkaar klinken. “Blijf bij ons…”
En zo voel ik, wanneer ik naar de prachtige uitvoeringen van Voces 8 luister: samen klinkt er Méér. En zo mag ik het ook ervaren, wanneer we met minder scholing maar wél met heel veel vreugde, met hart en ziel samen zingen: ja, hier klinkt Méér… Méér waar we samen voor stilvallen, de “meer” van het geheel dat meer is dan de som van de leden, de méér in muziek die ons overstijgt, en de Meer in God die er door weerklinkt en onszelf soms ontroert. “Blijf bij ons…”